Sahyadriias@gmail.com +91 903-903-4210 / 903-903-4220
Sahyadri IAS
ऑर्गनायझेशन ऑफ द पेट्रोलियम एक्सपोर्टिंग कंट्रीज

ऑर्गनायझेशन ऑफ द पेट्रोलियम एक्सपोर्टिंग कंट्रीज

Editor 19 Dec 6 min
Tags: GS 3

Why in the news?

डोनाल्ड ट्रम्प व्हाईट हाऊसमध्ये परतण्याची शक्यता असताना, ओपेक+ प्रतिनिधींनी अमेरिकेच्या उच्च तेल उत्पादनाबद्दल चिंता व्यक्त केली.

त्यांच्या प्रशासनाने ऊर्जा क्षेत्राचे नियमन मुक्त करण्यावर लक्ष केंद्रित केल्याने तेलाचे उत्पादन वाढू शकते आणि ओपेक + च्या बाजारपेठेतील हिस्सा आणखी कमी होण्यास हातभार लागू शकतो.

‘ऑर्गनायझेशन ऑफ द पेट्रोलियम एक्सपोर्टिंग कंट्रीज’ प्लस (ओपेक+) बद्दल माहिती

ओपेक+ म्हणजे काय?

स्थापना आणि उद्दिष्टे:

  • ओपेक+ हा ओपेक सदस्य राष्ट्रे आणि गैर-ओपेक तेल उत्पादक देशांचा समूह आहे, जो तेल उत्पादन व्यवस्थापित करण्यासाठी आणि जागतिक तेल दर स्थिर ठेवण्यासाठी एकत्र काम करतो.
  • हा आघाडी 2016 मध्ये स्थापन करण्यात आला, जेव्हा अमेरिकेतील विशेषतः शेल तेल उत्पादनामुळे तेलाच्या किमतीत घट झाली होती.

ओपेक सदस्य राष्ट्रे:

  • ओपेकची स्थापना 1960 मध्ये झाली आणि त्यामध्ये 12 सदस्य देश आहेत:
  • अल्जेरिया, अँगोला, इक्वेटोरियल गिनी, गॅबॉन, इराण, इराक, कुवैत, लिबिया, नायजेरिया, सौदी अरेबिया, संयुक्त अरब अमिराती (UAE), व्हेनेझुएला.

ओपेक+ मधील गैर-ओपेक सदस्य राष्ट्रे:

  • ओपेक+ मध्ये 10 गैर-ओपेक सदस्यांचा समावेश आहे:
  • अझरबैजान, बहरीन, ब्रुनेई, कझाकस्तान, मलेशिया, मेक्सिको, ओमान, रशिया, साउथ सुदान, सुदान.

जागतिक प्रभाव:

  • ओपेक+ देश एकत्रितपणे जगातील 40% कच्च्या तेलाचे उत्पादन करतात आणि जगातील 80% सिद्ध तेल साठ्यांचे नियंत्रण करतात.

ओपेक+ च्या तेल उत्पादन कपातीवर परिणाम करणारे घटक

1. अमेरिकेतील तेल उत्पादन वाढ:

  • अमेरिकेतील शेल तेल उत्पादनामुळे बाजारपेठेतील वाटा वाढला आहे, ज्याचा ओपेक+ च्या प्रभावावर परिणाम झाला आहे.

2. जागतिक किमतींची स्थिरता:

  • तेलाच्या किमती खूप कमी होण्यापासून रोखण्यासाठी ओपेक+ उत्पादन कपात करते.

3. जागतिक मागणी कमी होणे:

  • प्रमुख अर्थव्यवस्थांमध्ये मागणी कमी असल्यामुळे दीर्घकालीन उत्पादन कपात करण्यात येते.

ओपेक+ च्या धोरणांचा परिणाम

1. बाजारपेठेतील वाटा कमी होणे:

  • ओपेक+ च्या जागतिक तेल वाट्याचा हिस्सा 2016 मधील 55% वरून 2024 मध्ये 48% पर्यंत कमी झाला आहे.

2. किंमतीतील अस्थिरता:

  • उत्पादन कपातीच्या माध्यमातून किमती स्थिर ठेवण्याचा प्रयत्न केला जातो, परंतु अमेरिकेतील उत्पादनवाढ यावर परिणाम करते.

3. आर्थिक स्थिरता:

  • उत्पादन कपातीमुळे तेल उत्पादक अर्थव्यवस्थांसाठी अनुकूल किमती टिकवून ठेवण्यास मदत होते.

सारांश:

ओपेक+ ने उत्पादन कपातीच्या माध्यमातून जागतिक तेल बाजारावर नियंत्रण ठेवण्याचा प्रयत्न केला आहे, परंतु अमेरिकेतील तेल उत्पादन वाढ आणि बदलत्या जागतिक परिस्थितीमुळे त्यांची आव्हाने वाढली आहेत.








Book Your Free Counseling Session

Empowering You for Civil Services Excellence

Enquire Now
Image

Get the Sahyadri IAS App

Access study materials, mock tests, and more on the go.

Download Now