दक्षिण कोरियातील राजकीय संकट: राष्ट्राध्यक्ष युन सुक योल यांच्या महाभियोगावरून संघर्ष
दक्षिण कोरियामध्ये 14 डिसेंबर 2024 रोजी राष्ट्रीय सभेने राष्ट्राध्यक्ष युन सुक योल यांचा महाभियोग केला, ज्यामुळे देशात राजकीय संकट निर्माण झाले आहे.
पार्श्वभूमी:
- युन सुक योल, एकेकाळी भ्रष्टाचाराविरोधात कठोर पावले उचलल्याबद्दल प्रशंसित असलेले अभियोजक, 2022 मध्ये राष्ट्राध्यक्ष म्हणून निवडले गेले.
- त्यांच्या लोकप्रियतेतील घसरण आणि सत्तेचा कथित गैरवापर यामुळे त्यांचा महाभियोग झाला.
- दक्षिण कोरियामधील राजकीय ध्रुवीकरण वर्षानुवर्षे वाढत असून, देशाचे समाज अधिकाधिक विभागले जात आहे.
संकटाकडे नेणाऱ्या प्रमुख घटना:
- नियुक्ती वाद:
- युन यांनी सुरुवातीला डेमोक्रॅटिक पार्टीशी जवळीक राखली होती, परंतु त्यांनी न्यायमंत्री चो गुक यांच्या नियुक्तीला विरोध केला, ज्यामुळे सार्वजनिक वाद निर्माण झाला.
- आघाड्यांतील बदल:
- एकेकाळी उदारमतवादी मित्र म्हणून ओळखले जाणारे युन, त्यांनी कंझर्व्हेटिव्ह पीपल पॉवर पार्टी (PPP) मध्ये सामील होऊन त्यांचे अध्यक्षीय उमेदवार बनले.
- वादग्रस्त राष्ट्राध्यक्षपद:
- युन यांच्या जपानसोबतचे धोरणात्मक संबंध सुधारण्याच्या आणि वैद्यकीय आसनांची संख्या दुप्पट करण्याच्या निर्णयांमुळे अनेक नागरिक त्यांच्यावर नाराज झाले.
महाभियोग आणि मार्शल लॉ:
- मार्शल लॉ जाहीर:
- 3 डिसेंबर 2024 रोजी, युन यांनी मार्शल लॉ घोषित करून विरोधी पक्षनेत्यांना अटक केली. मात्र, राष्ट्रीय सभेने काही तासांतच हा निर्णय रद्द केला.
- महाभियोग:
- 14 डिसेंबर 2024 रोजी, राष्ट्रीय सभेने 204 मतांनी युन यांचा महाभियोग केला आणि हा मुद्दा घटनात्मक न्यायालयाकडे सोपवला.
परिणाम:
- हे संकट दक्षिण कोरियाच्या राजकीय आणि लोकशाही संस्थांमधील कमकुवतपणा अधोरेखित करते.
- सार्वजनिक असंतोष हे दक्षिण कोरियन लोकशाहीसाठी व्यापक आव्हानाचे निदर्शक आहे.
दक्षिण कोरियाची राजकीय प्रणाली:
- प्रजासत्ताक राष्ट्र: अध्यक्ष हे राज्यप्रमुख आणि सरकारचे प्रमुख आहेत.
- एकात्मिक राज्य: केंद्रीकरणावर आधारित प्रशासकीय रचना.
- शासनव्यवस्था: कार्यकारी, विधीमंडळ, आणि न्यायपालिका असे तीन विभाग.
- कार्यकारी विभाग: अध्यक्ष पंतप्रधान आणि मंत्रिमंडळाची नियुक्ती करतात.
- विधीमंडळ: 300 सदस्य असलेल्या एकसदनी राष्ट्रीय सभेचे स्वरूप.
- न्यायपालिका: स्वतंत्र असून सर्वोच्च न्यायालय आणि घटनात्मक न्यायालय आहे.
- बहुपक्षीय व्यवस्था:
- दोन प्रमुख पक्षांचे वर्चस्व: उदारमतवादी डेमोक्रॅटिक पार्टी आणि कंझर्व्हेटिव्ह पीपल पॉवर पार्टी.
- निवडणुका:
- राष्ट्राध्यक्षांचा कार्यकाळ पाच वर्षे असतो.
- राष्ट्रीय सभेच्या सदस्यांचा कार्यकाळ चार वर्षांचा असतो.
- 18 वर्षे किंवा त्यावरील वयाच्या नागरिकांना सार्वत्रिक मतदानाचा हक्क आहे.
- घटनात्मक लोकशाही:
- व्यक्तिस्वातंत्र्य आणि अधिकार यांची हमी देते.
